کنیا
کنیا با نام رسمی جمهوری کنیا (به سواحلی: Jamhuri ya Kenya) کشوری در شرق آفریقا است. کشور کنیا با مساحت 580,367 کیلومتر مربع، چهل و هشتمین کشور جهان محسوب می‌شود. تخمین زده می‌شود جمعیت کنیا به بیش از 52.4 میلیون نفر در سال 2024 می‌رسد که بر این اساس بیست و هشتمین کشور پرجمعیت جهان و هفتمین کشور پرجمعیت در آفریقا است. پایتخت و بزرگترین شهر کنیا نایروبی است، در حالی که قدیمی‌ترین و دومین شهر بزرگ آن، شهر بندری مومباسا است که در جزیره مومباسا در اقیانوس هند و سرزمین اصلی اطراف آن واقع شده است. مومباسا از سال 1889 تا 1907 مرکز دولت تحت‌الحمایه آفریقای شرقی بریتانیا بود که بیشتر مناطق فعلی کنیا و جنوب غربی سومالی را شامل می‌شد. شهرهای مهم دیگر کنیا عبارتند از کیسومو و ناکورو.
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | جمهوری کنیا |
| شعار: | بیایید همه با هم همکاری کنیم |
| پایتخت: | نایروبی |
| زبان(های) رسمی: | زبان سواحلی |
| دین(ها): | مسیحی 85.5% اسلام 10.09% بدون دین 1.5% باورهای سنتی 0.7% |
| نام(های) اهلیت: | کنیایی |
| حکومت: | جمهوری واحد ریاست جمهوری |
| مساحت: | ۵۸۰٬۳۶۷ کیلومتر مربع (چهل و هشتم) |
| جمعیت: | 52,428,000 (2024) (بیست و هشتم) |
| شاخص توسعه انسانی: | 0.601 (صد و چهل و ششم) |
| واحد پول: | شیلینگ کنیا |
| منطقه زمانی: | یوتی‌سی ۳+ |
| پیش‌شماره تلفنی: | 254+ |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | KE |
| دامنه سطح‌بالا: | ke. |
کنیا از شمال غربی با سودان جنوبی، از شمال با اتیوپی، از شرق با سومالی، از غرب با اوگاندا، از جنوب با تانزانیا همسایه است و از جنوب شرقی به سواحل اقیانوس هند منتهی می‌شود. جغرافیا، آب‌و‌هوا و جمعیت کنیا بسیار متفاوت است، از قله‌های سرد پوشیده از برف (باتیان، نلیون و پوینت لنانا در کوه کنیا) با جنگل‌های وسیع اطراف، حیات وحش و مناطق کشاورزی حاصلخیز تا آب‌وهوای معتدل در مناطق غربی و دره‌های ریفت و بیشتر مناطق خشک و نیمه خشک کمتر حاصلخیز و بیابان‌های مطلق (کویر چالبی و کویر نیری).
اولین ساکنان کنیا، مانند قوم هادزای امروزی، شکارچیان-گردآورنده بودند. براساس تاریخ‌گذاری باستان‌شناسی مصنوعات مرتبط و اسکلت‌ها، قوم کوشی زبان برای اولین بار بین سال‌های 3200 تا 1300 قبل از میلاد در مناطق پست کنیا ساکن شدند، مرحله‌ای که به نوسنگی شبانی ساوانا معروف است. دامداران نیلوصحرایی زبان (اجداد نیلو زبانان کنیا) مهاجرت را از سودان جنوبی امروزی به کنیا در حدود 500 سال قبل از میلاد آغاز کردند. مردم بانتو بین 250 سال قبل از میلاد تا 500 پس از میلاد در ساحل و قسمت داخلی ساکن شدند.
تماس اروپایی‌ها در سال 1500 پس از میلاد با امپراتوری پرتغال آغاز شد و استعمار مؤثر کنیا در قرن نوزدهم در جریان اکتشاف اروپایی در آفریقا آغاز شد. کنیای امروزی از تحت‌الحمایه‌ای که توسط امپراتوری بریتانیا در سال 1895 تأسیس شد و پس از آن مستعمره کنیا که در سال 1920 آغاز شد، پدید آمد. اختلافات متعدد بین بریتانیا و مستعمره به انقلاب مائو مائو منجر شد که در سال 1952 آغاز شد و استقلال در سال 1963 به‌دست آمد. پس از استقلال، کنیا به‌عنوان یکی از اعضای کشورهای مشترک‌المنافع باقی ماند. قانون اساسی فعلی در سال 2010 به تصویب رسید و جایگزین قانون اساسی استقلال 1963 شد.
کنیا یک جمهوری دموکراتیک است که در آن مقامات منتخب نماینده مردم هستند و رئیس جمهور رئیس دولت و حکومت است. کنیا عضو سازمان ملل متحد، کشورهای مشترک‌المنافع، بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول، سازمان تجارت جهانی، کومیسا (بازار مشترک شرق و جنوب آفریقا)، دادگاه کیفری بین‌المللی و همچنین سایر سازمان‌های بین المللی است. کنیا با اقتصاد ناخالص ملی 1840، یک اقتصاد با درآمد متوسط پایین است. اقتصاد کنیا، پس از اتیوپی، دومین اقتصاد بزرگ در شرق و مرکز آفریقا است و نایروبی به عنوان یک مرکز تجاری منطقه‌ای بزرگ عمل می‌کند. کشاورزی بزرگترین بخش اقتصاد کنیاست. چای و قهوه محصولات نقدی سنتی هستند، در حالی که گل‌های تازه، صادراتی با رشد سریع است. صنعت خدمات به‌ویژه گردشگری نیز یک محرک اصلی اقتصادی است. کنیا یکی از اعضای بلوک تجاری جامعه شرق آفریقا است، اگرچه برخی از سازمان‌های تجاری بین‌المللی آن را به‌عنوان بخشی از شاخ آفریقا طبقه‌بندی می‌کنند. آفریقا بزرگترین بازار صادرات کنیا است و پس از آن اتحادیه اروپا قرار دارد.